บทที่10 เรื่อง การประยุกต์ใช้ระบบผู้เชี่ยวชาญ

ระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert Systems)
เป็นระบบที่ช่วยในการแก้ปัญหาหรือช่วยในการตัดสินใจโดยใช้วิธีเดียวกับผู้เชี่ยวชาญที่เป็นมนุษย์
การประยุกต์ใช้งานระบบผู้เชี่ยวชาญ

             ระบบผู้เชี่ยวชาญสามารถประยุกต์ใช้กับงานได้หลายสาขาเช่นด้านการแพทย์ระบบผู้เชี่ยวชาญมีกำเนิดจากความต้องการประยุกต์ใช้คอมพิวเตอร์กับการรักษาโรค มายซิน (MYCIN) เป็นตัวอย่างระบบผู้เชี่ยวชาญ โดยระบบจะป้อนคำถามให้กับแพทย์ที่กำลังตรวจรักษาคนไข้ เมื่อแพทย์ตอบคำถามจนเป็นที่พอใจของระบบแล้ว ระบบจะแนะนำกระบวนการรักษาการใช้ยาและการดูแลคนไข้ให้กับแพทย์ด้านอุตสาหกรรมมีการนำระบบผู้เชี่ยวชาญมาช่วยในการออกแบบผังโรงงานระบบนี้ระบบผู้เชี่ยวชาญจะนำความรู้เกี่ยวกับการจัดวางผังต่างๆ จากผู้เชี่ยวชาญมาสะสมไว้ในฐานความรู้ เมื่อผู้ที่ต้องการวางผังโรงงานป้อนข้อมูลที่เกี่ยวกับหน้าที่การทำงานของส่วนงานต่างๆ ในโรงงานให้กับระบบแล้วระบบผู้เชี่ยวชาญนี้จะวาดต้นแบบของผังโรงงานออกมา 
            การใช้ระบบผู้เชี่ยวชาญควบคุมการทำงานของหุ่นยนต์ในโรงงานอุตสาหกรรมรถยนต์ก็เป็นอีกอย่างหนึ่งของการประยุกต์ใช้ระบบผู้เชี่ยวชาญในงานด้านอุตสาหกรรมระบบผู้เชี่ยวชาญจะทำหน้าที่เสมือนกับสมองหุ่นยนต์เพื่อให้การทำงานของหุ่นยนต์ เป็นไปตามกระบวนการผลิตด้านการผลิตระบบผู้เชี่ยวชาญสามารถนำไปใช้ในการวิเคราะห์  การกำหนดตารางการผลิต  การใช้ทรัพยากรให้เหมาะสมที่สุดด้านธุรกิจการบริหาร ระบบผู้เชี่ยวชาญก็ถูกนำไปใช้เป็นจำนวนมาก เช่น  การนำระบบผู้เชี่ยวชาญมาช่วยในการบำรุงรักษาระบบการจ่ายไฟฟ้า  ระบบนี้ส่วนมากจะเป็นการทำงานแบบออนไลน์คือ เมื่อมีความผิดพลาดของการจ่ายไฟฟ้าเกิดขึ้นที่จุดใดจุดหนึ่งระบบผู้เชี่ยวชาญจะทำการค้นหาเส้นทางจ่ายกระแสไฟฟ้าใหม่ไปยังจุดที่เกิดปัญหาเพื่อให้จุดที่ต้องงดการจ่ายไฟฟ้ามีพื้นที่น้อยที่สุดการใช้ระบบผู้เชี่ยวชาญทางด้านอื่น เช่น การจัดตารางการบินของสายการบิน การใช้ระบบผู้เชี่ยวชาญสำหรับการตรวจสอบ ผู้กระทำความผิดในตลาดหุ้น  เป็นต้น ซึ่งเป็นตัวอย่างของการใช้ระบบผู้เชี่ยวชาญที่มีการใช้อยู่แล้วในโลกปัจจุบัน

ประโยชน์

• ป้องกันและรักษาความรู้ซึ่งอาจสูญหายไปขณะทำการเรียกข้อมูลหรือการยกเลิกการใช้ข้อมูล การใช้ข้อมูล ตลอดจนการสูญหาย เนื่องจากขาดการเก็บรักษาความรู้ อย่างเป็นระบบ และเป็นระเบียบ แบบแผน
• ระบบผู้เชี่ยวชาญ จะจัดเตรียมข้อมูลให้อยู่ในลักษณะที่พร้อมสำหรับนำไปใช้งาน และมักจะถูกพัฒนาให้สามารถตอบสนอง ต่อปัญหาในทันทีที่เกิดความต้องการ
• การออกแบบระบบผู้เชี่ยวชาญ Expert System มักจะคำนึงถึงการบันทึกความรู้ในแต่ละสาขาให้เพียงพอและเหมาะสมกับการใช้งาน ซึ่งจะทำให้ ระบบสามารถปฏิบัติงานแทนผู้เชี่ยวชาญ อย่างมีประสิทธิภาพ
• ระบบผู้เชี่ยวชาญ จะสามารถตัดสินปัญหาอย่างแน่นอน เนื่องจากระบบถูกพัฒนาให้สามารถปฏิบัติงานโดยปราศ จากผล กระทบ ทางร่างกายและอารมณ์ที่มีอยู่ในตัวมนุษย์เช่น ความเครียด ความเจ็บ ป่วยเป็นต้น
• ระบบผู้เชี่ยวชาญ เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ของธุรกิจ โดยเฉพาะองค์การสมัยใหม่ (modern organization) ที่ต้องการ สร้าง ความได้เปรียบในการแข่งขัน เช่น การวิเคราะห์และวางแผนการตลาด การลดต้นทุน การเพิ่มการผลิตภาพ เป็นต้น

องค์ประกอบของผู้เชี่ยวชาญ
1. ฐานความรู้ (Knowledge Base) เป็นส่วนของความรู้ของผู้เชี่ยวชาญทั้งหมด ซึ่งจะเก็บไว้ในฐานข้อมูลของระบบ
2. โปรแกรมของระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert System Software หรือ Software Resources) แบ่งออกได้ 2 ส่วน     
    1) ส่วนที่ใช้ในการประมวลผลความรู้จากฐานความรู้
    2) ส่วนที่ใช้ในการติดต่อสื่อสารกับผู้ใช้ตัวอย่างของ ES ที่นำไปใช้ในงานด้านต่างๆ 
1) ด้านการแพทย์ : การให้คำแนะนำแก่หมอในการสั่งยาปฏิชีวนะให้คนไข้ซึ่งต้องคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ หลายประการ เช่น ประวัติการเจ็บป่วยของคนไข้ แหล่งติดเชื้อ ราคาของยา
2) ด้านธรณีวิทยา : ให้คำแนะนำแก่นักธรณีวิทยาในการวิเคราะห์ดินและน้ำมัน เพื่อพิจารณาในการขุดเจาะน้ำมัน
3) ด้านกระบวนการทำงานของบริษัทบัตรเครดิต : ใช้ ES ช่วยในกระบวนการทำงานตั้งแต่การประมวลการสมัครของลูกค้า การอนุมัติเครดิต การรวมบัญชีที่ค้างชำระเกินกำหนด ES ที่ใช้ระบบนี้เรียกว่า Authorization Assistant และทำให้บริษัทประหยัดเงินได้หลายล้านดอลล่าร์ในแต่ละปี (Haag et al.,2000)ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information Systems : GIS)
คือกระบวนการทำงานเกี่ยวกับข้อมูลที่มีความสัมพันธ์ในเชิงพื้นที่ด้วย ระบบคอมพิวเตอร์ เช่น ที่อยู่ บ้านเลขที่ สัมพันธ์กับตำแหน่งในแผนที่ ตำแหน่ง เส้นรุ้ง เส้นแวง เป็นต้น